Gospodarka odpadami w Europie. Samorządowcy z Dolnego Śląska na wizytach studyjnych

Wizyty studyjne z udziałem przedstawicieli dolnośląskich samorządów miały na celu poszerzenie wiedzy i promocję ekologicznych rozwiązań przetwarzania oraz segregacji odpadów na terenie Unii Europejskiej. Celem tego projektu jest poszerzenie wiedzy oraz promocja ekologicznych rozwiązań dotyczących segregacji i utylizacji odpadów, stosowanych w różnych regionach Unii Europejskiej. Dodatkowo projekt ma na celu edukację w zakresie bezpieczeństwa i innowacyjności takich rozwiązań.

Rocznie w Unii Europejskiej powstaje ogromna ilość odpadów - około 2,1 miliarda ton. Jednak sposób zarządzania nimi oraz ilość wytwarzanych odpadów różnią się w poszczególnych krajach. W ostatnich latach nastąpiła zmiana w podejściu, kładąc większy nacisk na recykling i ograniczanie składowania.

Unia Europejska przyjęła ambitne cele dotyczące recyklingu i składowania odpadów, dążąc do zrównoważonej gospodarki. Pracuje się nad regulacjami dotyczącymi odpadów opakowaniowych, mając na celu stworzenie sprzyjającego środowiska dla gospodarki o obiegu zamkniętym.

W tej nowej gospodarce priorytetem jest minimalizacja zużycia zasobów poprzez ponowne wykorzystanie, recykling i ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów. Działania te mają na celu zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko naturalne i stworzenie bardziej zrównoważonej przyszłości.

Belgia

W Belgii podejście do gospodarki o obiegu zamkniętym jest bardzo zaawansowane i stanowi istotny element strategii środowiskowych kraju.

Belgia posiada jeden z najbardziej zaawansowanych systemów recyklingu w Europie. Wiele gmin oferuje szeroki zakres usług recyklingu dla mieszkańców, obejmujący segregację odpadów, zbieranie odpadów organicznych, szkło, papier, metale, tworzywa sztuczne i inne materiały.

Rząd belgijski wprowadził szereg polityk i regulacji mających na celu promowanie gospodarki o obiegu zamkniętym, w tym opodatkowanie odpadów, wsparcie dla przedsiębiorstw prowadzących działalność zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz inwestycje w infrastrukturę recyklingu.

W niektórych regionach Belgii istnieją zakazy składowania niektórych rodzajów odpadów, co wymusza ich recykling lub alternatywne sposoby.

Szwecja

W Szwecji podejście do gospodarki o obiegu zamkniętym również jest bardzo zaawansowane i stanowi kluczowy element strategii środowiskowej kraju.

Szwecja osiągnęła bardzo wysoki poziom recyklingu, przekraczający 99% w niektórych obszarach. Systematyczne inwestycje w infrastrukturę recyklingu, edukację społeczeństwa oraz systemy zachęt finansowych przyczyniły się do tego sukcesu.

Szwecja stosuje zaawansowane technologie do efektywnego wykorzystania odpadów, w tym ich spalanie w celu wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej. Ponad połowa odpadów komunalnych w Szwecji jest obecnie przetwarzana w instalacjach do spalania odpadów.

Szwedzki rząd aktywnie promuje gospodarkę o obiegu zamkniętym poprzez politykę podatkową, regulacje dotyczące segregacji odpadów oraz inwestycje w badania i rozwój nowych technologii recyklingu.

Zgodnie z dyrektywami unijnymi, w Szwecji od 2002r zakazane jest składowanie odpadów organicznych, jednocześnie rozwój gospodarczy spowodował wzrost zapotrzebowania na zużycie energii, co wiąże się z kosztami, dlatego wzrosło zainteresowanie takimi zakładami jak Sysav w Malmo.

Holandia

Holandia inwestuje w nowoczesne technologie recyklingu oraz odzyskiwania surowców, co pozwala na efektywne wykorzystanie odpadów i ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów. Przedsiębiorstwa działające w sektorze recyklingu często stosują innowacyjne rozwiązania technologiczne, takie jak zaawansowane systemy sortowania i przetwarzania odpadów.

Holandia obecnie dysponuje 10 zakładami termicznej utylizacji odpadów, które są obsługiwane przez spółki komunalne i samorządy. Te instalacje wykorzystując zaawansowane technologie, spalają śmieci w celu produkcji energii elektrycznej. Co więcej, powstały popiół jest wykorzystywany jako nawóz lub materiał do budowy dróg, co dodatkowo zwiększa zrównoważoność procesu.

Holenderski rząd wyznaczył ambitny cel: brak produkcji nowych odpadów do roku 2050. Jest to krok w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym, gdzie surowce są maksymalnie wykorzystywane i minimalizowane jest generowanie odpadów. Ta strategia ma na celu zmniejszenie obciążenia dla środowiska oraz promowanie efektywności wykorzystania zasobów.

Jednym z interesujących miejsc odwiedzonych przez samorządowców z Dolnego Śląska był zakład termicznej utylizacji odpadów w Alkmaar. Położony jest on około 2 kilometrów od najbliższych zabudowań mieszkalnych, co zapewnia bezpieczeństwo dla mieszkańców.

Spalarnia śmieci w Alkmaar jest wyjątkowo efektywna - poprzez spalanie odpadów jest w stanie dostarczyć energię elektryczną dla aż 550 tysięcy gospodarstw domowych rocznie, co odpowiada potrzebom 2 milionów ludzi. W 2022 roku zakład wyprodukował imponującą ilość 1 380 GWh energii elektrycznej, co pokazuje jego znaczenie dla zrównoważonej produkcji energii w regionie.

Włochy

We Włoszech podejście do zarządzania odpadami ewoluowało w ciągu ostatnich lat, przy czym kwestie środowiskowe stały się coraz ważniejsze. We Włoszech problem gospodarki odpadami narósł głównie w latach 90. Wtedy to wysypiska śmieci stały się przepełnione, co wymusiło konieczność znalezienia nowych rozwiązań. W reakcji na ten kryzys część odpadów była nawet wywożona za granicę, w tym do Szwajcarii. Jednak wysokie opłaty za to wywóz oraz presja społeczna spowodowały konieczność zmiany podejścia do zarządzania odpadami.

Władze włoskie zdecydowały się na wprowadzenie zmian legislacyjnych, które umożliwiły prywatnym przedsiębiorstwom przetwarzanie odpadów. Dzięki tym krokom sektor prywatny stał się kluczowym graczem w branży odpadowej, co przyczyniło się do poprawy sytuacji i bardziej zrównoważonego zarządzania odpadami.

Włochy stosują system segmentacji odpadów, który obejmuje różne frakcje, takie jak papier, szkło, metale, tworzywa sztuczne i odpady organiczne. W niektórych regionach istnieją rygorystyczne przepisy dotyczące segregacji odpadów, a mieszkańcy są zachęcani do ich przestrzegania.

Włochy stawiają sobie za cel ograniczenie ilości odpadów składowanych na wysypiskach. W tym celu wprowadzane są różne inicjatywy, takie jak opłaty za składowanie odpadów na wysypiskach oraz zachęty finansowe dla firm zajmujących się recyklingiem. W niektórych regionach Włoch stosowane są zaawansowane technologie odzysku energii z odpadów, w tym spalarnie odpadów komunalnych. Ten rodzaj instalacji pozwala na wykorzystanie odpadów do produkcji energii cieplnej i elektrycznej, jednocześnie zmniejszając ilość odpadów składowanych na wysypiskach.

Dolnośląskie delegacje składała się z przedstawicieli gmin oraz osób odpowiedzialnych za ochronę środowiska, w tym również ze Szklarskiej Poręby.  Wyjazdy dolnośląskich samorządowców odbywały się w ramach projektu #EcoLogic – Study Trails, nadzorowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, w 90 proc. finansowanego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu (koszt całkowity projektu to ponad 561 tys. zł).